19-02-1899: Menukaart van het banket (Mittagmahl) van het Gesellschaft der Autoren, Componisten en Musikverleger in Wenen. Met handtekening van o.a. Gustav Mahler (1860-1911).
Gesellschaft
der
Autoren, Componisten und Musikverleger.
–
Mittagsmahl
Wien, Sonntag, den 19. Februar 1899.
–
Gemüse-Suppe.
Fogosch (snoekbaars) mit Eiersauce.
Lendenbraten mit Gemuse garnirt.
Steir. Kapaun (haan) gebraten.
Salat.
Eingelegde Früchte.
Pudding.
Kase und Obst.
–
Hotel Meissl & Schadn. Wien
19-02-1899: Banket (Mittagmahl) van de Gesellschaft der Autoren, Componisten en Musikverleger. Handtekening van o.a. Gustav Mahler (1860-1911) op een menukaart van Hotel Meissl & Schadn te Wenen.
Op de kaart staan de handtekeningen van (van boven naar beneden):
- Siegfried Wagner (1869-1930)
- Karl Goldmark (1830-1915)
- Engelbert Humperdinck (1854-1921)
- Wilhelm Kienzl (1857-1941)
- Gustav Mahler (1860-1911)
- Justine (Ernestine) Rose-Mahler (1868-1938)
- Karl Prill (1864-1931)
- Arnold Josef Rose (1863-1946)
- Links: Carl Weinberger (1861-1939)
- Rechts: Max Josef Beer (1851-1908)
- Rechts: Anton Ruckauf (1855-1903)
Cosima Wagner (1837-1930) was ook aanwezig bij zowel het concert als bij het banket.
Hotel Meissl & Schadn
Adres: Wien I, Neuer Markt nr. 2.
Hotel Meissl & Schadn (ook geschreven door Meißl & Schadn) was een bekend hotel op Neuer Markt 2 (de achterkant bevindt zich op Kärntner Straße 16) in het 1e district van Innere Stadt in Wenen. De oorsprong van het bedrijf gaat terug tot het midden van de 17e eeuw. Destijds droeg het de naam “Zum blaue Hirsch”. In 1852 verwierf het de Weense restaurantcoöperatie (“door middel van de burgerlijke wijn- en restauranteigenaren van Wenen”), die daar tot 1892 haar zetel had.
Het hotel werd in 1894-1896 herbouwd door Karl Hofmeier (1858-1934) in neogotisch-Germaanse stijl en verving het oude gebouw. De façade tegenover de Kärntner Straße was versierd met mozaïeken door Eduard Veith, die de vijf delen van de wereld vertegenwoordigde. Het bijgevoegde hotel-restaurant omschreef tijdgenoten als “het mekka van de vleeseters”. Bekende gast in het hotel was de componist Edvard Grieg (1843-1907) die hier waarschijnlijk in 1865, 1869 en 1896 verbleef.
Het gebouw brandde in 1945 af tijdens de Tweede Wereldoorlog. De zijde van de Kärntner Straße met het nog bestaande mozaïek werd zwaarder beschadigd dan de zijde van de Neuer Markt, maar niet gesloopt, maar gemoderniseerd. De Neuer Markt-zijde werd vervangen door het nieuwe Europa Hotel.
19-02-1899 Het concert dat vooraf ging aan het banket
De opbrengst van het concert was voor het “Pensioen- en Hulpfonds” van het “Gesellschaft der Autoren, Komponisten und Musikverleger in Wien”.
Locatie: Grote zaal van het Gesellschaft der Musikfreunde (Musikverein, 2063 plaatsen).
Orkest: Leden van het Weense Staatsopera Orkest (k.k. Hofopernorchester).
Zondag 19-02-1899.
Aanvang: 12:30 p.m.
Het betrof een zogenaamd “Noviteiten concert” met hedendaagse muziek.
De sociëteit “Gesellschaft der Autoren, Componisten en Musikverleger in Wien” werd in december 1897 opgericht. Het doel van de sociëteit was om de belangen van rechthebbenden te beschermen. Voorzitter was de muziekuitgever Josef Weinberger. Gustav Mahler nam vanaf het begin aan de sociëteit deel maar verliet deze op 31-12-1903.
De generale repetitie voor het concert op 19-02-1899 vond plaats op de dag ervoor (18-02-1899 om 3:00 p.m.). Aanwezigheid alleen op uitnodiging.
Programma van het concert
- Siegfried Wagner (1869-1930) Overture naar Der Barenhauter. Dirigent Siegfried Wagner (1869-1930). Tekst en muziek van Siegfried Wagner. 5 delen.
- Engelbert Humperdinck (1854-1921) – Maurische Rhapsodie, Orkestsuite. Dirigent Engelbert Humperdinck (1854-1921). Tekst van Gustav Humperdinck en muziek van Engelbert Humperdinck.
- Wilhelm Kienzl (1857-1941) – Twee symfonische Entr’acts van Don Quichot. Dirigent Wilhelm Kienzl (1857-1941).
- Richard Strauss (1864-1949) – Preludes to Acts No. 1 en Act No. 3 van “Guntram”, Op. 25. Dirigent Gustav Mahler (1860-1911). Eigenlijk zou Mahler er helemaal niet bij zijn, maar hij moest op het laatste moment inspringen voor Richard Strauss. Meestal dirigeerden componisten zelf tijdens deze concerten.
Wilhelm Kienzl vertelt in zijn dagboek dat de zaal helemaal vol was en dat Cosima Wagner (1837-1930) met haar dochters aanwezig was om getuige te zijn van de triomf van haar zoon Siegfried Wagner, van wie de ouverture voor Der Barenhauter op het programma stond en dat deze met een verwoed applaus werd toegejuicht.
Engelbert Humperdinck (1854-1921), die in Berlin op 13-12-1895 aanwezig was op de première van Symfonie nr. 2 van Mahler, dirigeerde zijn Maurische Rhapsodie dirigeren. Mahler en Humperdinck zijn vrienden.
Wilhelm Kienzl dirigeerde twee Interludes uit zijn opera Don Quichot. De relatie van Mahler met Kienzl was altijd wat gespannen geweest, maar deze keer gingen ze samen wandelen op het platteland rondom Wenen.
Het dagboek van Wilhelm Kienzl (03-10) vertelt ons dat het oorspronkelijk de bedoeling was om werken van Camille Saint-Saëns (1835-1921) en Karl Goudmark (1830-1915) op het programma te zetten. Het lijkt erop dat Mahler op dat moment Kienzl beloofde dat hij naar Praag of Berlijn zou komen voor een van de eerste uitvoeringen van zijn Don Quichot.
Volgens Kienzl maakten Otto Bohler en Oscar Garvens tijdens dit concert hun bekende karikaturen en werden silhouetten van Mahler geschetst. Volgens Berthold Goldschmidt was dat niet het geval. Zie de cartoons en karikaturen op de site van de Mahler Foundation.
Na afloop van het concert werd er een bij Restaurant Meissl en Schaden een banket gegeven voor de drie aanwezige componisten. Mahler voelde zich om diplomatieke redenen verplicht aanwezig te zijn, ondanks zijn afkeer van dit soort formele banketten. Zie de menukaart met handtekeningen bovenaan deze webpagina.
Voetnoot
- Meer: Gustav Mahler (1860-1911)
- Bronnen: Berichten over Gustav Mahler
- Bronnen: funkystuff.org
- Uitgaand: Mahler Foundation, Gustav Mahler Stichting Nederland, Concertgebouworkest
- Zoekwoorden: Orkest, 19 februari, 19 february, Gustaaf, handtekening van Gustav Mahler (1860-1911)