Joni Mitchell, geboren als Roberta Joan Anderson (in Fort Macleod op 7 november 1943), is een Canadese singer-songwriter. Daarnaast houdt ze zich bezig met fotografie, poëzie en schilderkunst.
Joni Mitchell (1943)
Mitchell kreeg pianoles toen ze zeven jaar was. Toen ze op haar negende als gevolg van polio in het ziekenhuis lag, begon ze te zingen voor haar medepatiënten. Met behulp van een boek van Pete Seeger leerde ze zichzelf gitaar en ukelele spelen.
In 1964, toen ze twintig jaar was, vertelde ze haar ouders dat ze folkzangeres wilde worden in Toronto. Ze verliet voor het eerst West-Canada en vertrok naar Ontario. Eind 1964 ontdekte Mitchell dat ze zwanger was van haar ex-vriend Brad MacMath. In februari 1965 beviel ze van een dochter. Niet in staat om voor de baby te zorgen, stond ze haar dochter, Kelly Dale Anderson, af voor adoptie. De ervaring bleef privé gedurende het grootste deel van Mitchell’s carrière, hoewel ze er in verschillende liedjes op heeft gewezen, zoals “Little Green”, dat zij opnam voor het album Blue uit 1971 en “Chinese Cafe”, van het album Wild Things Run Fast uit 1982.
Het bestaan van haar dochter werd publiekelijk bekend in 1993, toen een kamergenoot uit Mitchell’s kunstacademieperiode in de jaren zestig het verhaal van de adoptie verkocht aan een roddelblad. Tegen die tijd was Mitchell’s dochter, Kilauren Gibb, al op zoek naar haar biologische ouders. Mitchell en haar dochter ontmoetten elkaar in 1997. Na de reünie zei Mitchell dat ze de interesse in songwriting verloor en later beschouwde ze de geboorte van haar dochter en haar onvermogen om voor haar te zorgen als het moment waarop haar inspiratie voor het schrijven van songs echt was begonnen.
Joni trouwde in 1965 met folkzanger Chuck Mitchell, met wie ze verhuisde naar de VS. Dit huwelijk duurde een jaar. Na de scheiding bleef ze de achternaam Mitchell voeren. In de jaren zestig trad Joni Mitchell regelmatig op in folk-clubs en koffiebars waar ze bekendheid verwierf door haar unieke combinatie van haar stem als mezzosopraan, die langzamerhand verkleurde naar contra-alt, gitaarspel en teksten. Mitchell zong in kleine nightclubs in Saskatoon, Saskatchewan en elders in Canada, voordat ze optrad in Toronto, Ontario.
Ze werd in 1968 bevriend met de Amerikaan David Crosby en woonde in Los Angeles. Ze trad op in het voorprogramma van Crosby, Stills & Nash en ging met Graham Nash in Laurel Canyon wonen. Ze was toen veel vaker in de Verenigde Staten dan in haar geboorteland. Aanvankelijk kon ze enkel goed gitaar spelen. Ze ging niet naar het festival in Woodstock, omdat ze de volgende dag moest optreden in een televisieshow en haar manager haar daarom tegenhield (Crosby, Stills, Nash & Young mochten wel gaan en werden per helikopter tijdig naar de televisieshow gebracht), maar volgde het wel op televisie vanuit haar hotelkamer in New York en schreef het nummer Woodstock (“we are stardust, we are golden”) dat later een wereldhit voor Crosby, Stills, Nash & Young werd. Het jaar 1970 gebruikte ze om meer instrumenten te leren spelen, nieuwe teksten te schrijven en om te schilderen. Alhoewel ze vaak in Los Angeles was en die stad cultureel erg stimulerend vond, klaagde ze er over de zware luchtvervuiling.
Ze had hits met onder andere Big yellow taxi (over de milieuproblematiek), The circle game, Chelsea morning en Both sides now. In 1971 verscheen haar album Blue, door velen beschouwd als haar beste album. Later in de jaren zeventig ontwikkelde haar muziek zich van folky naar meer jazzy met als hoogtepunt het album Mingus, een eerbetoon aan Charles Mingus, met medewerking van Herbie Hancock, Steve Gadd, Jaco Pastorius en Wayne Shorter. Duke Ellington was haar voorbeeld. Veel van haar teksten gingen over emotionele ervaringen of waren maatschappijkritisch. Ze hekelde vaak de consumptiedrang, het militarisme in de VS en de uitbuiting van de Derde Wereld. Dog eat Dog (1985), waarin ze de hongersnood in Ethiopië aanklaagde, was haar meest geëngageerde album.
In de tweede helft van de jaren zeventig neigde ze meer naar de jazzrock en aan het begin van de jaren tachtig naar meer eigentijdse popmuziek. Vervolgens keerde ze aan het begin van de jaren negentig weer terug naar de stijl waarmee ze in de jaren zeventig bekend was geworden. In 1981 werd ze door premier Pierre Trudeau ingehuldigd in de Canadese Juno Hall Of Fame. In 1982 trouwde ze met de Amerikaanse bassist en muziekproducent Larry Klein.
In de loop van haar carrière legde ze zich steeds meer toe op schilderkunst, fotografie en het schrijven van poëzie. Op Turbulent indigo (1994), dat als een van haar beste albums uit die periode geldt, staat op de hoes haar zelfportret afgebeeld, waarin een duidelijk herkenbare invloed van Vincent van Gogh te zien is.
Op 7 december 2018 werd in Los Angeles haar 75e verjaardag met een groot concert gevierd. Hierbij traden diverse artiesten op zoals: Chaka Khan, Emmylou Harris, Norah Jones en Graham Nash.
Blue (1971)
Blue is het vierde studioalbum van Joni Mitchell, uitgebracht op 22 juni 1971 door Reprise Records. Volledig geschreven en geproduceerd door Mitchell, werd het in 1971 opgenomen in A&M Studios in Hollywood, Californië. Gemaakt net na haar breuk met Graham Nash en tijdens een intense relatie met James Taylor, onderzoekt Blue verschillende facetten van relaties, van liefde op ” A Case of You ” tot onzekerheid op ” This Flight Tonight “. De nummers zijn voorzien van eenvoudige begeleidingen op piano, gitaar en Appalachian dulcimer.
Tegenwoordig wordt Blue door muziekcritici algemeen beschouwd als een van de beste albums aller tijden; de samenhang van Mitchell’s songwriting, composities en stem zijn veelgeprezen punten. In januari 2000 koos The New York Times Blue als een van de 25 albums die “keerpunten en hoogtepunten in de populaire muziek van de 20e eeuw” vertegenwoordigden.
Ondanks het succes van haar eerste drie albums en nummers als ” Woodstock “, nam Mitchell in januari 1970 de beslissing om te stoppen met optreden. In het vroege voorjaar van 1970 vertrok ze op vakantie door Europa. Terwijl ze op het eiland Kreta was en in Matala verbleef , schreef ze enkele van de liedjes die op Blue verschijnen . Deze reis vormde het decor voor de nummers “Carey ” en ” Californië “. “Carey” werd geïnspireerd door haar relatie met een Amerikaan genaamd Cary Raditz, die de “redneck op een Grieks eiland” was in “California”. Enkele nummers op Blue werden geïnspireerd door Mitchells relatie van 1968–1970 met Graham Nash. Hun relatie was al onrustig toen ze naar Europa vertrok, en het was terwijl ze op Formentera was dat ze Nash het telegram stuurde dat hem liet weten dat hun relatie voorbij was. Aangenomen wordt dat de nummers “My Old Man” en ” River ” zijn geïnspireerd door hun relatie.
Een andere cruciale ervaring in Mitchells leven die de totstandkoming van het album dreef, was haar relatie met James Taylor. Ze was tegen de zomer van 1970 een intense relatie met Taylor begonnen en bezocht hem op de set van de film Two -Lane Blacktop , waarvan de uitstraling wordt genoemd in ” This Flight Tonight “. De nummers “Blue ” en “All I Want” bevatten specifieke verwijzingen naar haar relatie met Taylor, zoals een trui die ze destijds voor hem breide en zijn heroïneverslaving . Tijdens het maken van Blue in januari 1971 waren ze nog steeds erg verliefd en betrokken. In maart was Taylor’s roem enorm geworden, wat wrijving veroorzaakte. Ze was naar verluidt er kapot van toen hij de relatie verbrak.
Het album werd bijna uitgebracht in een iets andere vorm. In maart 1971 waren de voltooide masters voor het album klaar voor productie. Oorspronkelijk waren er drie oude nummers die hun weg naar geen van haar vorige albums hadden gevonden. Op het laatste moment besloot Mitchell twee van de drie te verwijderen, zodat ze de nieuwe nummers “All I Want” en ” The Last Time I Saw Richard ” kon toevoegen. “Little Green”, gecomponeerd in 1967, was het enige oude nummer dat overbleef. De twee verwijderde nummers waren: “Urge for Going” – haar eerste nummer dat commercieel succes boekte toen het werd opgenomen door countryzanger George Hamilton IV en “Hunter (The Good Samaritan)”, dat in 2021 verscheen op haar EP Blue 50 (Demos & Outtakes) .
In 1979 reflecteerde Mitchell: “The Blue album, there’s hardly a dishonest note in the vocals. At that period of my life, I had no personal defenses. I felt like a cellophane wrapper on a pack of cigarettes. I felt like I had absolutely no secrets from the world and I couldn’t pretend in my life to be strong. Or to be happy. But the advantage of it in the music was that there were no defenses there either.“
Mitchell bleef alternatieve stemmingen op haar gitaar gebruiken om gemakkelijker toegang te krijgen tot versterkte akkoorden en noten in onverwachte combinaties. Vanwege de grimmige en naakte onthullingen in het album, zou hij, toen het voor het eerst werd gespeeld voor Kris Kristofferson , hebben opgemerkt: “Joni! Houd iets voor jezelf!”
Tegenwoordig wordt Blue door muziekcritici algemeen beschouwd als één van de beste albums aller tijden, waarbij Mitchell’s songwriting en composities veel geprezen worden. In januari 2000 koos The New York Times Blue als een van de 25 albums die “keerpunten en hoogtepunten in de populaire muziek van de 20e eeuw” vertegenwoordigden.
In 2021 vierde Joni Mitchell het 50-jarig jubileum van haar album “Blue”.
Track listing
Alle nummers zijn geschreven door Joni Mitchell.
Kant 1
- All I Want – 3:34
- My Old Man – 3:34
- Little Green – 3:27
- Carey – 3:02
- Blue – 3:05
Kant 2
- California – 3:51
- This Flight Tonight – 2:51
- River – 4:04
- A Case of You – 4:22
- The Last Time I Saw Richard – 4:15
Medewerkers
- Joni Mitchell – productie, Appalachian dulcimer, gitaar, piano & zang
- James Taylor – gitaar (“All I Want”, “California”, “Carey”, “A Case of You”)
- Russ Kunkel – drums (“Carey”, “California”, “A Case of You”)
- Stephen Stills – basgitaar en gitaar (“Carey”)
- Sneaky Pete Kleinow – pedal steel gitaal (“California”, “This Flight Tonight”)
- Henry Lewy – opnamen
- Gary Burden – art directie
- Tim Considine – cover fotografie
Voetnoot
- Meer:
- Bronnen: funkystuff.org
- Uitgaand: Paradiso (Amsterdam), 013 (Tilburg)
- Zoekwoorden: