George Samuel du Chatinier (1724-1789)

George Samuel du Chatinier (1724-1789)

Generaties van der Waal van Dijk

George Samuel du Chatinier is geboren in 1724 in Londen, zoon van Jean (John) du Chatenier en Henriette du Riou. George Samuel is overleden op 26-05-1789 in Den Haag, 64 of 65 jaar oud. Hij is begraven op 28-05-1789 in Den Haag (Noorderkerkhof).

Notitie bij George Samuel: Op 12 september 1732 wordt George Samuel in het district St. Ann Westminster aangemeld door zijn vader John als juwelier bij Nicholas Dumont (Master Jeweler in Londen). Hij betaald daarvoor belasting, de zgn Duties Paid for Apprentices’ Indentures.
Dit document is te vinden in The UK Register of Duties Paid for Apprentices’ Indentures, 1710-1811 op de internetsite van Ancesty.com.

Het eerste feit dat wij tegenkomen van George Samuel is in 1750 in de zgn. Buurtboeken. Daar staat in dat een Sattanje inwoont, van Engeland komt en juwelier is.

Adres: Zuidwal 19, Den Haag

Beroep: juwelier, zilversmid (Werkt bij juwelier Thomese in Den Haag
(De naam Thomése stamt uit Frankrijk en behoorde o.a. toe aan de Parijse zilversmid Maître Albert de Thomése, die na de herroeping van het Edict van Nantes in 1689 als protestant moest vluchten en in ’s-Gravenhage onderdak vond, waar hij met zijn classicistische ontwerpen een succesvol hofleverancier werd. Zijn gildebroeders kozen hem tot deken.
Werk van Albert de Thomése is te bezichtigen in het Haags Gemeentemuseum).

George Samuel trouwde, 26 of 27 jaar oud, op 12-09-1751 in Den Haag (RK Kerk Assendelftstraat) met Maria Barberra de Lespece, 25 of 26 jaar oud, nadat zij op 29-08-1751 in Den Haag in ondertrouw zijn gegaan. Maria is geboren in 1725 in Lessine (Hainaut-Belgie). Maria is overleden op 09-01-1802 in Den Haag, 76 of 77 jaar oud (oorzaak: verval van kragten). Zij is begraven in Den Haag.

Notitie bij Maria: Het kan zijn dat Maria Barberra eerder gehuwd is geweest en wel op 5-2-1742 in Soignies (Hainault-Belgie) met Jean Baptiste Werht. Dit is echter niet zeker.Maar omdat Soignies dichtbij haar geboorteplaats Lessine ligt en de voornamen aansluiten zou dat best eens kunnen.Mochten we de aansluiting wel kunnen vinden dan is haar geboortedatum 29-9-1726 en haar ouders Jean Alexandre de Lespisse en Barbe Joanne Danquart.

Kinderen van George Samuel en Maria:

1 Michael George du Chatinier, geboren op 21-11-1751 in Den Haag. Hij is gedoopt op 21-11-1751 in Den Haag (RK Kerk Assendelftstraat).

Religie: RK

2 Johannes Samuel du Chatinier, geboren op 18-02-1753 in Den Haag. Hij is gedoopt op 18-02-1753 in Den Haag (RK Kerk Assendelftstraat).

Notitie bij de geboorte van Johannes: Gedoopt door Dominee Muilman.
Getuige bij de doop was Maria Magdalena du Chatinier (zijn tante)

Johannes is overleden op 08-11-1838 in Den Haag, 85 jaar oud.

Notitie bij Johannes: Bij Johannes Samuel 1753. (met dank aan Theo Deelder van het Haags Gemeentemuseum).

Bij het Venduehuis der Notarissen in Den Haag werd in 1994 een lot van 6 theelepels geveild; kleine keur, Den Haag, 1789, meesterteken “een hond” althans volgens de catalogus. Nu noemde ook Voet, bij gebrek aan beter veel onbestemde viervoeters maar gewoon “hond”. Voet 7 blijkt thans echter een onbekende eenhoorn te zijn. Voet 23 het paard van vader Chevalier en Voet 175 een onbekend lam. Kortom, een hond kan van alles zijn en deze hond bleek dan ook “een halve kat naar links, met opgeheven rechterpoot en afgewende kop”.

Op de volgende vendueveiling kwam er nog een “halve kat”boven water: een lot met 14 Haagse tafellepels en – vorken, gemerkt Van Stapele 1792, bevatte een volstrekt identieke lepel met “een halve kat naar links”eveneens 1792. Het meesterteken van Van Stapele was duidelijk dieper geslagen en groter dan de kat. Die ene lepel was er bij het overslaan in de werkplaats van Van Stapele waarschijnlijk tussendoor geglipt. De zilversmid met de kat was kennelijk toeleverancier, mogelijk reden waarom dit meesterteken nog niet eerder gesignaleerd werd. De kat is ook niet te vinden in de bestaande zilverliteratuur. Een toeschrijving lijkt echter niet al te moeilijk.

Het Haagse paard (Voet 76) is eind 1993 in Citroen nog “unidentified”. Begeer schrijft het begin 1994 conform de richtlijnen van Citroen toe aan Jaques Chevalier jr. Roosjen had dit echter al begin 1993 bedacht en we zouden hem dan ook de eer van de toeschrijving moeten gunnen. PAARD-CHEVAL-CHEVALIER. Heel logisch en een knappe kop die dat weerlegt.

Met dit lichtend voorbeeld lijkt KAT-CHAT-CHATINIER dan ook alleszins acceptabel. Johannes Samuel du Chatinier, goud- en zilversmid, geboren 1753, huwt 1790, eedboek 1793, beroepenlijst 1800, overleden 1838. Meesterteken niet in Voet. Wel in Citroen 1993, blz.60; IC cursief (1793-1808).
Ook in Koonings 1968, nr 418;JC cursief (1806-1812) en zelfs in Meestertekens 1980, nr 1566; C onder voet (1820-1825).

Het Haags Gemeentemuseum heeft een Chatelaine haak uit 1806 (inv.EM 54-z.j) afgebeeld in bestandscatalogus 1962 onder nummer 157, met helaas onjuiste datering en kwalificatie “onleesbaar meesterteken”. Bedoeld zal echter worden een onbekend meesterteken, daar het meesterteken op de haak “IC” kapitaal in ovaal duidelijk leesbaar is en geen twijfel over laat. Op basis van de gegevens in Koonings en Citroen mag de IC kapitaal wellicht ook worden toegeschreven aan Chatinier. De basis daarvoor is echter veel minder sterk dan de toeschrijving van de halve kat, immers de Haagse zilversmid Jan le Cler, eedboek 1783 heeft ook nog geen meesterteken toebedeeld gekregen en de gedachte dat Chatinier wel alles met tamme kastanjes (chateigner) en dus niets met katten te maken heeft, kan eenvoudig weerlegd worden. Vele zilversmeden gebruikten immers een voor iedereen duidelijke toespeling op hun naam. De Franse zilversmid Pierre Louis Regnard bijvoorbeeld voert een vos in zijn meesterteken, hoewel Regnard weinig met vossen uitstaande heeft. Chatinier zal ongetwijfeld met een probleem geworsteld hebben hoe een tamme kastanje in mijn meesterteken uit te beelden, zodat iedereen het ook als zodanig zou herkennen. Zij oplossing was even geniaal als simpel. Hij nam de voorste/linker helft van zijn naam en beeldt dat uit door de voorste helft van een kat – een halve kat dus – naar links.

Veel later in zijn leven, als hij het vak in 1820 als werkmeester weer oppakt, haalt hij nog zo’n naamgrapje uit. Op het eerste gezicht is zijn meesterteken van 1820-1825 meer dan curieus; een C onder een half onderbeen, oftewel een voet, maar in samenhang met de halve kat zeer wel verklaarbaar. Chatinier-Chatenier, beide schrijfwijzen komen voor, is dan met zijn 67 jaar relatief oud en heeft de pensioengerechtigde leeftijd ruimschoots overschreden. Edoch, hij houdt nog steeds vol als zilversmid; volhouden, standhouden, voet bij stuk houden, in het Frans “tenir pied”, tenir oftewel tenier is de rechterhelft van de naam en mijns inziens de verklaring voor het halve been, c.q. de naar recht wijzende voet in zijn latere meesterteken. Wie dit niet gelooft mag met een betere verklaring komen.

Als laatste opmerkelijke feit is dat Johannes Samuel; de meester met de kat pas op 40-jarige leeftijd beëdigd wordt als zilversmid en daarmee afwijkt van het reguliere patroon. Een mogelijke verklaring hiervoor is, dat hij op 25-jarige leeftijd een voor die tijd aanzienlijke som geld erft van de ongehuwde zuster van zijn vader en hij dus in zijn jonge jaren vermoedelijk niet zo heel erg hard hoefde te werken.

Johannes Samuel merkte van 1820-1825 knipbeugels, boeksloten, oorringen. Van 1813-1820 had hij geen teken.

Zijn zoon Carel, ook zilversmid (meestertekens 1567-1568) heeft een even curieus, maar op dezelfde wijze verklaarbaar meesterteken. Een C boven een pikhaak in nautische terminologie, volgens de registers echter een “ijshaakje”. En wat doe je met zo’n haak? Iets vasthouden, oftewel “tenir”.

Carel merkte goud- en zilverwerk, klein, glad draadwerk zoals ringen, kruisjes, klokken boekslootjes e.d.

NOTITIE 2 (gem.archief Den Haag, archief weeskamer inv.nr. 741)

Rekening voor Johannes Samuel du Chatenier als Praelegataris en mede erfgenaam van Maria Magdalena du Chatenier getrokken uit het register van de Weeskamer van ’s-Gravenhage gemerkt P.P.P. folio 135 & Segg.

Maria Magdalena du Chatenier deswelke den 26 Oktober 1770 alhier in den Hage is overleden heeft bij haar testament op 5 sptember 1769 voor den notaris Harmen Stenfert en getuigen alhier in den Hage gepasseert aan haren neef Johannes Samuel du Chatenier, zoon va haren broeder George Samuel du Chatenier in huwlijk verwekt bij Maria Barbara de Lespes, gepraelegateert, in den dezelve tot den ouderdom van vijf en twintig jaren gekomen , ofte eerder getrouwt zoude zijn; Een kleijne prijsobligatie ten laste en comptoire Generaal van Holland en Westvriesland uit de tweede loterij van ses millioenen van den jaren 1713, getrokken in de 25ste classis., staand in blanco in capitaal twee honderd guldens in dato 1 april 1713 folio 450 num. 42 geaggt 19 October 1716num 42 regt.folio 5.

 
En heeft de testatrice wijders den voornoemde Johannes Samuel du Chatenier, benevens zijne drie zusters en eenen broeder, ieder in egale portien tot hare eenige en universeele erfgenamen geinstitueert. De nalatenschap van deze Maria Magdalena du Chatenier door den voornoemde notaris Harmen Stenfert gga tot liquiditeit gebragt zijnde, is bevonden, na aftrek van bovengemelde gepraelegateerde kleine prijs obligatie en de boedels lasten, deelbaar te bestaan in een kleine prijs obligatie uit de tweede Hollandsche Loterij van ses millioenen van anno 1713 getrokken in de 26ste classis staande in blanco in Capitaal vier honderd guldens in dato 1 april 1713 folio 450 no 30 geaggt. 20 October 1716 no 30 regt folio 4 dus F. 400,00

En Voorts in contant geld ter somme van 470.3.6
Dan wel na aftrek der kamerregten 11.3.6.
F. 459,00
Makende dus te zamen de massa van F. 859,00

De interesten van de voors gepraelegateerde kleine prijsobligatie groot 200 guldens alsmede van de voorenstaande deelbare massa ter somme van F.859,00 zijn volgen autorisatie van de Edele Agtbare Heeren Burgermeesteren dezer stad in dato 11 november 1771 aan den vader van bovengemeld Johannes Samuel du Chatenier tot den jaare 1775 incluis uitgekeert.

Blijkt derhalve dat voornoemde Johannes Samuel du Chatenier de kragte van het gemelde testament van Maria Magdalena du Chatenier is competerende ter voldoeninge van deszelfs praelegaat de hierboven gespecificeerde Hollandsche kleine Prijsobligatie groot twee honderdguldens en ter voldoeninge van deszelfs een vijfde part in de vorenstaande deelbare massa de somma van een honderd een en seventig guldens en sestien stuivers.

En nadien uit het declaratoir van den heer Christiaus van Steeneveld, predikant te Scheveninge consteert dat den voornoemde Johannes Samuel du Chatenier op den 22ste october jongstleden met Johanna Martjan getrouwt en gevolgelijk tot de overneminge van zijn voorenstaande praelegaat en erfportie geregtigt is; Zo hebben wij Weesmeesteren van ’s Gravenhage dan ook des verzogt zijn de aan denzelve Johannes Samuel du Chatenier als vrij eigen goed geextradeert gelijk extradeeren bij deezen, voor eerst de voorenstaande aan hem gepraelegateerde kleine Prijs Obligatie ten laste van comptoire Generaal van Holland en Westvriesland uit de tweede loterij van ses millioenen van den jaren 1713 gesproten uit den 25ste clasis. Staande in blanco in capitaal twee honderd uldens in dato 1 april 1713 folio 450 no 42 geaggt 19 October 1716 numm. 42. regt.fol.5. Op welke Obligatie de intersten zijn betaalt en afgeschreven tot 1 april 1775. En wijders ter voldoeninge van deszelfs aandeel zijnde een vijfde geddelte in de voornoemde deelbare massa de somme van een honderd een en zeventig guldens en sestien stuivers.
Gedaan ter Weeskamere bij ons ondergetekende Weesmeesteren van den Hage den 10 november 1775.

M. Emants
P.F. de Lille
G. Bruijneveld (secretaris)

Ik ondergeschreven Johannes Samuel du Chatenier verklare de vorenstaande rekeninge en verdelinge volkomen te aproberen; en bekenne van de Heeren Weesmeesteren van ’s-Gravenhage overgenomen en ontvangen te hebben hier boven in het brede gespecificeerde Hollandsche kleine Prijsobligatie van anno 1713 in capitaal twee honderd guldens ter voldoeninge van mijn voorstaande praelegaat; en nog in contant geld de somme van een honderd een en seventig guldens en sestien stuivers ter voldoeninge van mijn aandeel zijnde een vijfde gedeelte in de voornoemende deelbare massa en strekt mitsdien deze de welgemelde Heeren Weesmeesteren deswegens tot acquit en decharge, verklarende ik ondergetenkende leffens geen verder regt of actie, zo terzake van Capitaal als van intrest te reserveren op de in de voorstaande deelbare massa gecomparende Hollandsche kleine Prijsobligatie van anno 1713 getrokken in de 26 clasis.in blanco groot vierhonderd guldens in dato 1 april 1713 folio 450 no 30 geaggt. 20 october 1716 no 30 reg.folio 4 maar in tegendeel het aandeel zijnde een vijfde gedeelte dat mij tot dato dezes daar inne gecompeteert heeft aan mijne zusters en broeder Maria Barbara, Elizabeth, Maria Maagdalena en Carel du Chatenier in vollen vrijen eijgendom bij dezen te cedeeren en te transporteren.
Gedaan in den Hage den 10 november 1775

Johannes Samuel du Chatenier

Mij present
H Stenfert (Notaris)

Adressen:

Hoefsingel K139, Den Haag

Zuidwal 19, Den Haag

Beroep: zilversmid (Op 1-12-1794 opgenomen als meester van het Zilversmidsgilde (zie eedboek 18-12-1793))

Religie: RK

Vermeld: (Koopt in 1808 2 huizen aan de noordzijde van de Rosemarijnstraat T389 en 394

Johannes:

(1) trouwde, 22 jaar oud, op 22-10-1775 in Den Haag (Scheveningse Kerk) met Johanna Martjan, 30 of 31 jaar oud, nadat zij op 08-10-1775 in Den Haag in ondertrouw zijn gegaan.

Notitie bij het huwelijk van Johannes en Johanna: Het huwelijk werd voltrokken door predikant Christianus van Steeneveld.

Johanna is geboren in 1744 in Den Haag, dochter van Bardt Martjan en Maria Snoeck. Zij is gedoopt op 20-12-1744 in Den Haag. Johanna is overleden op 31-03-1785 in Den Haag, 40 of 41 jaar oud.

(2) trouwde, 37 jaar oud, op 23-05-1790 in Den Haag (Nieuwe Kerk) met Helena Kolman, 25 jaar oud, nadat zij op 09-05-1790 in Den Haag (Grote Kerk) in ondertrouw zijn gegaan. Helena is geboren op 21-04-1765 in Den Haag, dochter van Pieter Kolman en Cornelia Lemcke. Zij is gedoopt op 21-04-1765 in Den Haag (Grote Kerk).

Notitie bij de geboorte van Helena: Gedoopt door Dominee de Koning, als getuige was aanwezig Helena Vrieselaar (haar oma).

Helena is overleden op 24-05-1848 in Den Haag, 83 jaar oud.

3 Maria Barberra du Chatinier, geboren op 16-05-1755 in Den Haag. Zij is gedoopt op 22-05-1755 in Den Haag (RK Kerk Assendelftstraat).

Notitie bij de geboorte van Maria: Peetvader: Michel le Vieux, meter: Marie Barbe Branchariot (weduwe van la Grand Marchande Parfumeuse van deze stad)

Maria is overleden op 29-10-1843 in Den Haag, 88 jaar oud.

Notitie bij Maria: Uit het Gemeentearchief Den Haag/ Archief Weeskamer inventarisnummer 741
De ondergetekende Daniel Lodewijk Wertmuller en Maria Barbara du Chatenier, echtelieden, bekennen bij deses van de Heeren Weesmeesteren van ’s-Gravenhage in contant geld ontvangen te hebben de somme van een honderd een en seventig gulden en sestien stuivers ter voldoening van der laatst gemeldes aandeel, zijnde een vijfde part in de vorenstaande deelbare massa waarvan de interesten volgens autore ratio van de Edele Achtbare Heeren Burgermeesteren deses stad in dato 11 november 1773 aan der vader van opgemelde Maria Barbara du Chatenier tot den 1ste april aanstaande zijn uitgekeert. En verklaren volgens de ondergetekende volkomen te agreeren den verkoop en het transport aan en ten behoeve van de erfgenamen van van Jozina Lokhorst, weduwe van Theodorus Dido den 8ste deses gepasseert van het hier boven gespecificeerde Hollansche kleijne Prijsobligatie ad 1713 groot vierhonderd guldens deswelke Heeren Weesmeesteren genoodzaakt zijn geweest tot geld te maken ten einde daar door de scheidinge tussen de voors Maria Barbara du Chatinier en dezelver zusters en broeders te kunnen vinden. Dat straks deze met betrokkenge tot voorenstaande aan hun geextradeerde erfportie aan welgemelde Heeren Weesmeesteren tot volkomen acquit en decharge. Gedaan in den Hage den 20ste maart 1779.

Daniel Lodewijk Wertmuller
Maria Barbara du Chatenier

Ten overstaan van ons Weesmeesteren
M Emants
P.F. de Lille
G. Bruijnsveld (secretaris)

Attesteren van het huwelijk als vader van M.B. du Chatenier
G.Samuel du Chatenier

Maria trouwde, 23 jaar oud, op 17-03-1779 in Den Haag (Scheveningse Kerk) met Daniel Lodewijk Wertmuller, 19 jaar oud, nadat zij op 21-02-1779 in Den Haag (Scheveningse Kerk) in ondertrouw zijn gegaan. Daniel is geboren op 20-01-1760 in Den Haag, zoon van Albrecht Wertmuller en Catharina Ross. Hij is gedoopt op 23-01-1760 in Den Haag. Daniel is overleden op 17-01-1798 in Den Haag, 37 jaar oud. Hij is begraven in Den Haag.

4 Jeanne Francoise du Chatinier, geboren op 06-01-1758 in Den Haag. Zij is gedoopt op 06-01-1758 in Den Haag (RK Kerk Assendelftstraat). Jeanne is overleden op 03-04-1758 in Den Haag, 2 maanden oud.

5 Daniel Henri du Chatinier, geboren op 14-07-1759 in Den Haag. Hij is gedoopt op 14-07-1759 in Den Haag. Daniel is overleden op 03-06-1762 in Den Haag, 2 jaar oud.

6 Elizabeth du Chatinier, geboren op 28-02-1762 in Den Haag. Zij is gedoopt op 28-02-1762 in Den Haag. Elizabeth is overleden op 26-12-1822 in Den Haag, 60 jaar oud. Elizabeth trouwde, 27 jaar oud, op 01-11-1789 in Den Haag (Hoogduitsche Kerk) met Johannes Willem Lambregs, 23 jaar oud, nadat zij op 18-10-1789 in Den Haag in ondertrouw zijn gegaan. Johannes is geboren op 15-11-1765 in Den Haag, zoon van Johannes Lambregs en Johanna Bernart. Hij is gedoopt op 20-11-1765 in Den Haag (Groote Kerk).

Notitie bij de geboorte van Johannes: Gedoopt door Ds. Castendijk

Johannes is overleden op 09-05-1828 in Den Haag, 62 jaar oud.

Beroep: Schipper

7 Maria Magdalena (Madelien) du Chatinier, geboren op 24-04-1765 in Den Haag. Zij is gedoopt op 24-04-1765 in Den Haag (Grote Kerk).

Notitie bij de geboorte van Madelien: Gedoopt door Dominee Castendijk.

Madelien is overleden op 26-01-1848 in Den Haag, 82 jaar oud. Madelien trouwde, 25 jaar oud, op 25-05-1790 in Middelburg met Lambertus (Lambert) Smolders, 24 jaar oud, nadat zij op 08-05-1790 in Middelburg in ondertrouw zijn gegaan. Lambert is geboren op 30-04-1766 in Den Bosch, zoon van Joannes Smolders en Helena van der Biesen. Hij is gedoopt op 30-04-1766 in Den Bosch. Lambert is overleden op 29-12-1847 in Den Haag, 81 jaar oud.

Beroep: verver

8 Carel du Chatinier, geboren op 15-11-1767 in Den Haag. Hij is gedoopt op 15-11-1767 in Den Haag. Carel begon een relatie met Johanna Pikaar. Johanna is geboren op 24-11-1765 in Den Haag, dochter van Johannes Pikaar en Angenis Kuijper. Zij is gedoopt op 24-11-1765 in Den Haag.