Twee draaibruggen.
Draaibrug Oisterwijksebaan over het Wilhelminakanaal
In 1909 begon men aan de bouw van het Wilhelminakanaal. Het kanaalgedeelte van de Amer naar Tilburg werd officieel geopend op 28 april 1919. Oorspronkelijk zijn er 38 bruggen over het kanaal gebouwd, waarvan er tien in Tilburg lagen: vijf draaibruggen en vijf ophaalbruggen. Daarvan rest er nu nog één, de draaibrug bij de Oisterwijksebaan.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn bijna alle bruggen en sluizen van het Wilhelminakanaal vernield. Vanwege materiaalschaarste heeft men zich lang moeten behelpen met noodbruggen, terwijl de stalen draaibruggen en ophaalbruggen met oude materialen zoveel mogelijk werden hersteld.
Na de oorlog heeft er nog lange tijd een noodbrug gelegen. Het was een betonnen ponton die werd weggetrokken voor de scheepvaart. Vanaf de J.P. Coenstraat naar de overkant. Over het kanaal was een stalen kabel aangebracht en een soort handvat waarmee je het pontje naar de overkant kon trekken. Vandaar kon je o.a. naar Baxven (of het Bakse Ven).
Tussen 1965 en 1986 is het kanaal tussen Oosterhout en Tilburg verbreed om het kanaal ook voor grotere schepen toegankelijk te maken. Dit ter bevordering van de industrie. De verruiming van het kanaal had tot gevolg dat de bruggen over dit deel van het Wilhelminakanaal moesten worden vervangen. Enkele ophaalbruggen en draaibruggen verdwenen ten gunste van vaste betonnen bruggen. Alleen de draaibrug in de Oisterwijksebaan bleef gehandhaafd.
De Oisterwijksebaan was ooit de belangrijkste verbindingsweg van Tilburg met Oisterwijk. De brug, niet ver van de ingang van de Piushaven gelegen, is indertijd als draaibrug uitgevoerd vanwege de geplande, maar nooit gerealiseerde tramverbinding met Oisterwijk.
Deze beweegbare brug is gemaakt van ijzer en staal en is in zijn leven enkele keren gerenoveerd (1951, 1993). De laatste keer zijn de middenpijler en de landhoofden vervangen en is de draaibrug voorzien van een nieuwe houten dek. De brugaandrijving is hydraulisch gemaakt en wordt elektrisch bediend. De centrale bediening van een aantal bruggen en sluizen van het Wilhelminakanaal gebeurt tegenwoordig vanuit het kantoor van het district Waterwegen, dat vlakbij de draaibrug is gevestigd.
Draaibrug Prinsenhoeven over de Piushaven
- De straat aan kant van de stad heet achtereenvolgens: Hoevenseweg, St. Josephstraat (in de oorlog) en Prinsenhoeven (vandaag de dag).
- De straat aan de zuidkant heet (nog steeds) Hoevenseweg.
De draaibrug over de Piushaven dateert uit 1923. Het was een verbinding tussen het centrum van Tilburg, de Koningshoeven en verderop Moergestel. De draaibrug wordt nog steeds handmatig opengedraaid en verkeert nog in originele staat, het staal van de brug is geklonken.
Het brugdek komt bij het openen in het midden te liggen en aan beide zijden kunnen schepen langsvaren. Onduidelijk is of de plannen om een goederentram over deze brug te laten rijden uitgevoerd zijn. Een brugwachtershuisje en een brugwachterswoning completeren het ensemble. Vooral recreatievaart maakt gebruik van de brug. Iets verderop ligt sinds 2013 de nieuwe brug over de Piushaven genaamd ‘Den Ophef’, een ontwerp van John Körmeling. De oude brug is nog slechts voor fietsers en voetgangers toegankelijk.
Op 1 mei 1923 werd de eerste brugwachter van de draaibrug in dienst genomen.
Zwaaikom Wilhelminakanaal en Piushaven
Een zwaaikom is een plaatselijke verbreding van een rivier, kanaal of gracht, waar schepen die langer zijn dan de breedte van de vaart kunnen keren. De naam is afgeleid van de beweging die een schip bij deze draai maakt en de vorm van het water. Dankzij de aanwezigheid van een zwaaikom zijn veel plaatsen die aan ‘doodlopende’ vaarwegen liggen voor grotere schepen toch bereikbaar. Het manoeuvreren in een zwaaikom vraagt vaak een grote mate van stuurmanskunst.
Prinsenhoeven
Prinsenhoeven is genoemd naar de hoeven die Willem II in 1834 en 1835 liet bouwen in de Hoeven (Hoevenseweg). Aan deze weg lagen o.a. de Hendrikhoeve en de Alexander hoeve (nu onderdeel van Hilvarenbeek).
- Meer: Koning Willem II (1792-1849)
- Bronnen: funkystuff.org
- Uitgaand: Regionaal Archief Tilburg (RAT)
- Zoekwoorden: